Myrmeblog – blog hodowcy i badacza mrówek

Kasty u mrówek – czyli samce, królowe i robotnice

W dojrzałej kolonii występują 3 podstawowe kasty, różniące się od siebie wyglądem i pełnionymi funkcjami. Wśród mrówek widoczny jest dymorfizm fukcjonalny, gdzie wyróżnia się mrówki służące do reprodukcji, rozmnażania (samce i królowe) oraz mrówki służące przede wszystkim do karmienia (robotnice). Pomiędzy samcem i samicą zauważalny jest także dymorfizm płciowy (królowa jest wyraźnie większa od samca).

Robotnice

Są to nieuskrzydlone, bezpłciowe córki królowej z nierozwiniętymi narządami płciowymi. Wykonują one wszelkie czynności związane z działaniem kolonii, czyli:

– budowa gniazda,

– zdobywanie pokarmu,

– opiekowanie się potomstwem,

– obrona gniazda przed wrogami.

U niektórych gatunków wyróżnia się także kasty robotnic (tzw. polimorfizm). Ich znaczenie w gnieździe zdeterminowane jest przede wszystkim budową. Wielkie robotnice o dużych głowach i żuwaczkach to żołnierze – mrówki major pełniące funkcje obronne/transportowe. Inne kasty np. minor zajmują się opieką nad potomstwem, a media budowaniem gniazda. Póki co w moich koloniach nie posiadam kast robotnic, zatem występuje tzw. monomorfizm, gdzie wszystkie robotnice danego gatunku są w miarę jednakowej wielkości.

Królowe

Młode królowe wylegają się z jaj królewskich, które kolonia zaczyna produkować po osiagnięciu swojej dojrzałości. Są to uskrzydlone samice z rozwiniętymi narządami płciowym. Ich zadanie polega na wzbiciu się w powietrze podczas rójki i kopulacji z innymi samcami, w celu zebrania jak największej ilości plemników. Nasienie ma wystarczyć samicy na najbliższe 15-20 lat. Po locie godowym królowa zrywa skrzydła i zakłada kolonię. Wówczas jest już dojrzałą beskrzydłą, zaplemnioną samicą, której głównym zadaniem jest składanie jaj.

Samce

Inaczej trutnie, są to skrzydlate osobniki o rozwniętych narządach płciowych z widocznym narządem kopulacyjnym z tyłu odwłoku. Wylęgają się z niezapłodnionych jaj, które są składane wraz z jajami samic po osiągnięciu dojrzałosci przez mrówczą kolonię. Zadanie samców polega na wylocie z macierzystego gniazda w dzień rójki i kopulacji z samicami. Samce charakteryzują się bardzo prymitywną budową. Nie potrafią pobierać pokarmu, w związku z tym w gnieździe są zdani jedynie na opiekę sióstr – kasty robotnic. Po locie godowym samce z wycieńczenia giną.